روستای دیزباد، نگینی در دل دامنه های سرسبز رشته کوه بینالود و در نزدیکی مشهد، یکی از دلنشین ترین مقصدهای گردشگری ایران است. این روستای پلکانی با بافت تاریخی و فرهنگی غنی خود، به ویژه در بهار و تابستان، با چشمه های جوشان و باغ های پرمیوه، جلوه‌ای تماشایی پیدا می کند. دیزباد فقط با معماری سنتی و خانه های زیبایش مشهور نیست؛ روحیه دوستدار طبیعت و فرهنگ بالای مردمش هم آن را متفاوت کرده است. این روستا با پیشینه‌ای کهن و مردمی با سواد و پیشرو، به عنوان یکی از متمدن ترین روستاهای ایران، همچون گوهری در دل کوه ها می‌درخشد.
معرفی روستای دیزباد نیشابور
روستای دیزباد، نگینی سبز در دامنه های جنوبی رشته کوه بینالود، در نزدیکی مشهد و در دل کوه ها قرار دارد. این روستای پلکانی که شباهت زیادی به ماسوله دارد، با طبیعت چشم‌نواز و فرهنگ غنی مردمانش، یکی از خاص ترین روستاهای ایران به شمار می رود.
دیزباد به مردم باسواد و پرتلاش خود افتخار می کند. مدرسه این روستا از سال ۱۳۱۲ فعال بوده و زیرساخت هایی مثل برق و تلفن نیز به همت خود اهالی به دیزباد راه یافته است. اما چیزی که این روستا را خاص می کند، روحیه قوی حفاظت از محیط زیست در بین مردم آن است. دیزباد روستایی است که به دست ساکنانش و بدون دخالت نیروهای بیرونی ساخته و آباد شده و حتی کسانی که به شهرها یا کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند، همچنان ارتباط خود را با این روستای زنده و پایدار حفظ کرده‌اند.
در بدو ورود به روستای دیزباد نیشابور، تابلویی توجه شما را جلب خواهد کرد که روی آن نوشته شده: «مبادا شکار، مبادا تبر بر درخت و بهار، محیط و زمین را نکو پاک دار.» این جمله، شعار قلبی مردمان دیزباد است. کمی جلوتر، نماد عجیبی به شکل مارپیچ DNA بر فراز تپه‌ای دیده می‌شود. در بالای این نماد، یک لانه‌ی کبوتر و یک قلم قرار دارد؛ نشانه‌ای که می‌گوید عشق به طبیعت و دانش، از دیرباز در ژن مردم دیزباد جاری بوده و نسل به نسل منتقل شده است.
جواهردشت در گیلان، ییلاقی سرسبز و خوش‌آب‌وهوا با چشم‌اندازهای کوه، دشت و جنگل است.
دسترسی به روستای پلکانی دیزباد
روستای دیزباد در ۷۵ کیلومتری مشهد و بر دامنه های جنوبی رشته کوه بینالود قرار دارد. برای رسیدن به این روستای کوهستانی و زیبا باید مسیر پرپیچ و خمی را طی کنید که با چالش هایی همراه است، اما طبیعت چشم‌نواز اطراف، سختی راه را آسان می‌کند. با ورود به جاده نیشابور، توربین های بادی بزرگ که به نماد دیزباد تبدیل شده‌اند، خبر نزدیک شدن به این منطقه را می‌دهند. پس از طی ۶۲ کیلومتر و رسیدن به رباط فخر داوود، باید به سمت راست پیچیده و ۱۳ کیلومتر دیگر پیش بروید تا به روستای پلکانی دیزباد برسید؛ روستایی که پس از ماسوله، به عنوان یکی از معروف ترین روستاهای پلکانی ایران شناخته می شود و با چشم انداز شرقی–غربی خود بر دل کوه ها نشسته است.
لوکیشن روستای دیزباد بر روی نقشه
جاهای دیدنی روستای دیزباد
دیزباد، با ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا، پناهگاهی خنک و دل‌انگیز برای فرار از گرمای تابستان مشهد و شهرهای اطراف است. آب و هوای این روستا حدود ۱۰ درجه خنک تر از مشهد بوده و وزش بادهای کوهستانی، آن را به بهشتی برای طبیعت گردان و مسافران تابستانی تبدیل کرده است. در دیزباد، احترام به طبیعت نسل به نسل منتقل شده است. مردم این روستا با فرهنگ حفاظت از محیط زیست، درختان و پرندگان، نمونه‌ای زیبا از همزیستی انسان و طبیعت را به نمایش گذاشته‌اند.
در دل دیزباد، چشمه ها و رودخانه های پرآب جاری‌اند و باغ های سرسبز، چشم اندازهای رویایی را شکل داده‌اند. بیش از ۱۵۰ چشمه همراه با استخرهای طبیعی در این منطقه وجود دارد که مسیرهای پیاده روی را به سمت آلاچیق های سنتی و مناظر پلکانی روستا هدایت می‌کنند.
علاوه بر زیبایی های طبیعی، بقایای یک قلعه سنگی بر فراز ارتفاعات دیزباد، مقصدی جذاب برای علاقه مندان به تاریخ است. این روستا نه فقط به خاطر طبیعت زیبایش، بلکه به دلیل همزیستی مسالمت آمیز انسان و طبیعت شهرت دارد؛ درختانش پناهگاهی برای پرندگان گوناگون‌اند و استخرهایش امکانات ویژه‌ای برای پرندگان فراهم کرده‌اند.
بهترین فصل سفر به روستای دیزباد نیشابور
بهترین زمان برای سفر به روستای دیزباد نیشابور، فصل های بهار و تابستان است. در این روزها، دیزباد با طبیعتی سرسبز و آب و هوایی دلنشین، چهره‌ای دیدنی به خود می گیرد و زندگی در روستا رونق بیشتری پیدا می‌کند. در این فصل ها، بسیاری از اهالی که در زمستان های سرد به شهرهای اطراف مهاجرت کرده بودند، به زادگاه خود بازمی‌گردند و با روش های سنتی به کشاورزی مشغول می‌شوند. همین حضور پررنگ مردم، حال و هوای دیزباد را زنده تر و جذاب تر می‌کند.
نکات مهم درباره روستای دیزباد
همانطور که گفتیم، روستای دیزباد نیشابور بصورت پلکانی و در دامنه های رشته کوه بینالود است که نمونه ای زیبا از همزیستی هوشمندانه انسان با طبیعت می باشد. در این روستا قوانین و سنت هایی حاکم است که حفظ محیط زیست را در اولویت قرار داده‌اند.
در دیزباد، قطع درختان بلند ممنوع است. مردم باور دارند که پرنده ها با لانه سازی روی این درختان، آفات باغ ها را کنترل کرده و نیاز به سموم شیمیایی را کاهش می‌دهند. صاحبان استخرهای کشاورزی هم چند تکه چوب در آب قرار می دهند تا پرندگان هنگام نوشیدن آب، دچار غرق شدن نشوند.
هنگام ساخت یا بازسازی خانه ها، بخشی از بنا به عنوان آشیانه پرندگان در نظر گرفته می شود. این همکاری طبیعی، نه تنها باعث افزایش حاصلخیزی خاک می شود بلکه روش مؤثری برای مبارزه با آفات است.
در کشاورزی نیز روش های جالبی به کار گرفته شده است؛ به جای استفاده از تراکتور برای شخم زدن زمین، سیب زمینی یا آلوی قطره طلا در خاک کاشته می شود تا گرازها در جستجوی غذا خاک را زیر و رو کنند. برای محافظت از مزارع هم به جای شکار گرازها، موانع فیزیکی ایجاد می کنند تا بدون آسیب به حیوانات، محصولاتشان را حفظ کنند.
دیزباد همچنین در زمینه آموزش و توسعه پیشگام بوده است. صد درصد مردم این روستا باسوادند و افراد نخبه زیادی از دل این جامعه رشد کرده‌اند. اولین مدرسه دیزباد، دبستان ناصرخسرو، در سال ۱۳۱۲ به فرمان سلطان محمد شاه تأسیس شد. این روستا همچنین نخستین روستای ایران است که شبکه برق اختصاصی خود را راه اندازی کرد. اهالی با همیاری، توربین بادی خریداری کرده و نیروگاه بادی احداث کردند.
عادت به تفکیک زباله هم از سال های دور در دیزباد ریشه دارد و همچنان به عنوان نشانه‌ای از احترام به محیط زیست ادامه یافته است. لهجه شیرین مردم و صنایع دستی سنتی دیزباد هم از دیگر جلوه های زیبای این روستا هستند.
سخن پایانی
روستای دیزباد نیشابور، با طبیعت چشم نواز و فرهنگ ویژه‌اش، نمادی از زندگی هماهنگ با محیط زیست در دل کوه های بینالود می باشد. مردم این روستا با عشق به طبیعت و احترام به سنت ها، فضایی آرام و دلپذیر ساخته‌اند که هم برای گردشگران و هم برای دوستداران طبیعت، الهام بخش است. دیزباد فقط یک مقصد گردشگری نیست، بلکه تجربه‌ای از زندگی آگاهانه و ارزشمند در دل طبیعت است.
سوالات متداول
- چه جاذبه های طبیعی در دیزباد وجود دارد؟
روستای دیزباد با چشمه های فراوان، باغ های سرسبز و طبیعت دلنشینش، یکی از زیباترین مقاصد طبیعی اطراف مشهد است. در ارتفاعات روستا هم بقایای یک قلعه سنگی دیده می‌شود که برای علاقه مندان به تاریخ جذابیت ویژه‌ای دارد.
- بهترین زمان سفر به دیزباد چه زمانی است؟
بهار و تابستان بهترین فصل های سفر به دیزباد هستند. در این زمان، طبیعت روستا در اوج سرسبزی است و هوای خنک کوهستانی آن، فرار دلنشینی از گرمای مشهد فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانید: بندر تنگ چابهار
